Takipsizlik Kararı Nedir? - Ceza Hukuku
Yaygın kullanımda olan ismi ile takipsizlik, kanunca düzenlenmiş ismi ile kovuşturmaya yer olmadığına dair karar Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 172. Maddesinde düzenlenmiştir. Ceza muhakemesi hukukumuza kamu davasının mecburiliği ilkesi hakimdir. Bu ilke ile anlatılmak istenen cumhuriyet savcısının soruşturma esnasında yeterli şüpheye ulaşması durumunda istisnai düzenlemeler mevcut olmak üzere iddianame düzenlemek ve kamu davası başlatmak zorunda olmasıdır. Takipsizlik kararı ise, soruşturma evresinin sonunda cumhuriyet savcısının yeterli şüphe seviyesinde deliller elde edilmemesi veya muhakemenin yürüyüşüne engel nedenlerin bulunması hallerinde verilecek olan kararı ifade eder.
Takipsizlik Kararı Verilince Ne Olur?
Kovuşturmaya yer olmadığı kararı, suçtan zarar görene ve eğer ifadesi alınmış veya sorguya çekilmiş ise şüpheliye tebliğ edilir. Kararda itiraz hakkı, süresi ve mercii gösterilir. Kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verildikten sonra aynı fiil nedeniyle dava açılabilmesi için yeterli şüphe teşkil edecek yeni bir delil elde edilmesi ve bu hususta Sulh Ceza Hakimliğince bir karar verilmesi gerekmektedir. Takipsizlik kararı verilmesi durumunda şüpheli hakkında ceza yargılaması yapılmaz ve bu durum şüphelinin siciline etki etmeyecek, şüphelinin adli sicil kaydına herhangi bir suç kaydı işlenmeyecektir.
Savcı Hiç İfade Almadan Takipsizlik Kararı Verebilir Mi?
Cumhuriyet savcısı, soruşturma evresinde hiç ifade almaksızın dosya üzerinden kovuşturmaya yer olmadığına dair karar veremez. KYOK kararında, delillerin hangi nedenlerle yeterli şüphe seviyesini oluşturmadığına ilişkin gerekçe içermeli, etkin bir soruşturma süreci yürütülmüş olmalıdır. Aksi takdirde bu karar itiraz konusu yapılacak ve sulh ceza hakimliğince yeterli şüphenin oluştuğu kanısına varılırsa kamu davası açılacaktır.
Hangi Durumlarda Takipsizlik Kararı Verilir?
Takipsizlik kararı cumhuriyet savcısının yeterli şüphe elde edememesi ve muhakemenin yürüyüşüne engel kovuşturma engellerinin bulunması durumlarında verilecektir. Soruşturma süreci, şüphelinin suç teşkil eden eylemi gerçekleştirip gerçekleştirmediği konusundaki basit şüphe ile başlar ve bu şüphe yeterli şüphe yoğunluğa ulaştığında kovuşturma safhasına geçilir. Savcının elde ettiği delillere göre, yargılama sonucunda kişinin mahkum olma ihtimali beraat etmesi ihtimalinden daha fazla olduğu kanısına varıldığı taktirde yeterli şüphenin varlığından söz edilir. Bu şüphe seviyesini temellendirecek delillerin bulunmaması halinde ise de takipsizlik kararı verilecektir. İkinci durum ise kovuşturma engellerinin bulunması halidir. Örneğin soruşturma aşamasında dava zamanaşımının dolması, şikayete tabi suçlarda mağdurca şikayetten vazgeçme hali, memur veya kamu görevlileri hakkında soruşturma izni verilmemiş olması, tarafların uzlaşması gibi haller bunlardandır.
Takipsizlik Kararına İtiraz Edilebilir Mi?
Suçtan zarar görenler, takipsizlik kararının kendisine tebliğ edildiği tarihten itibaren iki hafta içinde kararı veren Cumhuriyet savcısının görev yaptığı ağır ceza mahkemesinin bulunduğu yerdeki sulh ceza hâkimliğine itiraz edebilir. Sulh ceza hâkimliği itirazı yerinde bulursa, Cumhuriyet savcısı artık iddianame düzenlemek ve kamu davası açmak zorundadır. Bu uygulama ile haklarında sürekli asılsız şikayetlerde bulunulması suretiyle kişilerin hak kaybına uğratılmaması amaçlanmıştır.
Comments