11 Tem 20232 dakikada okunur

Meşru Savunma (Meşru Müdafaa) Nedir?

Meşru savunma, bütün ceza kanunlarında kabul edilen bir hukuka uygunluk nedenidir. Bu hukuka uygunluk nedeninin esası konusunda çok çeşitli görüşler ileri sürülmüştür. Meşru savunmayı her insanda var olan, kendisini koruma içgüdüsüne dayandırmak gerekir. Haksız saldırıyla karşı karşıya kalan kişi kendi kendisini koruma içgüdüsüyle hareket eder. Kaldı ki, hukuk düzeni bir yandan bir varlığı korurken, diğer yandan bunun sahibine söz konusu varlığın tahribine katlanma yükümlülüğü getirmez. Hukuk düzeni saldırıya uğrayanın menfaatini kanuna karşı çıkanın menfaatine tercih eder.

TCK Madde 25- (1) Gerek kendisine ve gerek başkasına ait bir hakka yönelmiş, gerçekleşen, gerçekleşmesi veya tekrarı muhakkak olan haksız bir saldırıyı o anda hal ve koşullara göre saldırı ile orantılı biçimde defetmek zorunluluğu ile işlenen fiillerden dolayı faile ceza verilmez.

(2) Gerek kendisine gerek başkasına ait bir hakka yönelik olup, bilerek neden olmadığı ve başka suretle korunmak olanağı bulunmayan ağır ve muhakkak bir tehlikeden kurtulmak veya başkasını kurtarmak zorunluluğu ile ve tehlikenin ağırlığı ile konu ve kullanılan vasıta arasında orantı bulunmak koşulu ile işlenen fiillerden dolayı faile ceza verilmez.

Meşru Savunma (Meşru Müdafaa) Şartları Nelerdir?

Bu şartlar Türk ceza kanununda şu şekilde sıralanmıştır;

Meşru müdafaa yapılabilmesi için bir saldırının olması gerekmektedir: Faile karşı bir saldırının olması, meşru müdafaanın en önemli şartıdır. Bir eylemin saldırı olarak kabul edilebilmesi için, yapılan fiilin savunmayı zorlaştıracak veya imkânsız hale getirecek bir eylem olması gerekmektedir. Saldırı bitmiş fakat tekrarlanması muhtemel ise, bu da kanunda saldırı olarak kabul edilmektedir.
Meşru müdafaa yapılabilmesi için gerçekleşen saldırının, haksız bir saldırı olması gerekmektedir: Faile yapılan saldırının meşru bir gerekçesi bulunuyorsa, burada meşru müdafaadan söz edilemez. Örnek olarak; köprüden atlamaya çalışan kişinin engellenmesi için gerçekleştirilen eylemde, fail bu kişiyi darp etmişse, bu bir meşru müdafaa gerekçesi olmamaktadır.
Saldırının meşru müdafaa yapıldığında korunabilecek bir hakka yönelik olması gerekmektedir: Buradan anlaşılması gereken husus, saldırının meşru bir hakka karşı yapılmış olma gerekliliğidir. Bu meşru hakkın sadece faile ait olması gerekmez, üçüncü bir şahsın meşru hakkı da olabilir.
Saldırının güncel olması, o anda bu tehlikeye neden olması gerekmektedir. Bu nedenle tehdit ile gerçekleşen saldırının güncel olmaması durumunda meşru savunma koşulu oluşmayacaktır. Saldırı başlamadan veya bittikten sonra yapılan fiiller, meşru müdafaa olarak değerlendirilmemektedir.
Ayrıca, meşru müdafaada yapılan savunma için de bazı şartlar bulunmaktadır. Bunlar; meşru müdafaa için savunmanın zorunlu olması, meşru müdafaanın saldıran kişiye karşı yapılması ve yapılan saldırının savunma ile orantılı olması olarak sıralanabili

Meşru Müdafaada Sınırın Aşılması Ne Demektir?

Saldırılara karşı yapılan savunmalar, ilk olarak meşru müdafaa şartları içinde başlayıp, daha sonra orantılık ilkesini ihlal edebilir, buna meşru müdafaa sınırının aşılması denmektedir. Meşru müdafaanın şartları oluşmuş ve meşru bir hakkın korunması gerekiyorsa, telaş, panik ve heyecan gibi nedenlerle bu orantılılık ilkesi aşılmışsa, fail bu durumda ceza almamaktadır.

Burada önemli olan, failin meşru müdafaa sınırını, söz konusu nedenlerden dolayı aşıp aşmadığının tespitidir. Fail kendisine yapılan saldırıya heyecan veya panikle değil de kin ve nefret duygusu ile karşılık vermişse, bu durumda sınırın aşılmasından değil, haksız tahrikten söz edilebilmektedir.

Meşru Müdafaa Suç Mudur?

Öncelikle meşru müdafaa nedir? sorusuna bir hukuka uygunluk nedenidir şeklinde cevap vermiştik. Hukuka uygunluk nedenleri suçun unsurları arasında yer alan hukuka aykırılık halini ortadan kaldırmakta fiili en baştan beri hukuka uygun hale getirmektedir. 5237 Sayılı TCK’ nda yer alan hukuka uygunluk nedenleri;