Aile Hukuku Avukatı
Değer Artış Payı Alacağı Nedir?
Evlilik birliği içerisinde eşler birbirlerinin sahip oldukları malvarlıklarına katkıda bulunabilirler. Katkı yapan eş , diğer eşin malvarlığı değerinin artmasında pay sahibi olur. Bu artışa değer artış payı , eşlerin birbirlerinden olan alacaklarına da değer artış payı alacağı denir. Bu katkı eşlerden birinin diğerine ait bir malın edinilmesine , iyileştirilmesine veya korunmasına yönelik olabilir. Eş, hiç ya da uygun bir karşılık almaksızın katkıda bulunmuşsa, tasfiye sırasında bu malda ortaya çıkan değer artışı için katkısı oranında alacak hakkına sahip olur. Böyle bir malın daha önce elden çıkarılmış olması halinde hakim, diğer eşe ödenecek alacağı hakkaniyete uygun olarak belirler. Eşler, yazılı bir anlaşmayla değer artışından pay almaktan vazgeçebilecekleri gibi, pay oranını da değiştirebilirler.
Değer Artış Payı Talep Edebilmek İçin Hangi Şartlar Sağlanmalı?
Değer artış payının talep edilebilmesi için ilk olarak ortada bir katkı olmalıdır. Bu katkı para veya başka bir maddi edim ,iş görme edimi şeklinde olabileceği gibi borçların ödenmesi şeklinde de olabilir. Aile hukukundan doğan yükümlülüklerin gerçekleştirilmesi hallerindeki katkılar , değer artış payı alacağı doğurmaz.
Eş, diğer eşe ait malvarlığına katkıda bulunurken bağışlama kastı ile hareket ediyorsa Medeni Kanun’un 227. Maddesine dayalı olarak alacağı da sona erer. Bununla birlikte eş, diğer eşe sağladığı katkı karşılığında bir karşı edime hak kazanıyorsa (para,faiz,ücret vb), yine bir değer artış payı alacağı söz konusu olmaz.
Değer artış payı alacağının varlığı , bir değer artışını zorunlu kılar. Değer azalması olan durumlarda katkının baştaki değeri esas alınır .Değer artış payı,piyasa değişikliklerinden kaynaklanan artışları ifade etmekte olup eşin kendi faaliyetlerinde dayanan değer artışları bu kapsamda yer almaz.
Edinilmiş mallara katılma rejimi , 01.01.2002 tarihinde yürürlüğe giren Medeni Kanun’da yasal mal rejimi olarak kabul edilmiştir. Bu tarihten sonraki süreçte bir eş diğer eşin malvarlığına yapmış olduğu katkı nedeniyle sahip olduğu değer artış payı alacağını “mal rejiminin sona ermesinden sonra” açacağı mal rejiminin tasfiyesi davasından bağımsız bir talep olarak ileri süremez.
Katkı Payı Alacağı Nedir?
Katkı payı alacağı 743 sayılı eski Medeni Kanun’un yürürlükte olduğu dönemde yasal mal rejimi kabul edilen mal ayrılığı rejiminde , eşlerin birbirlerinin malvarlıklarına yaptıkları katkıların evlilik birliğinin sona ermesi durumunda talebine imkan tanıyan alacak hakkını ifade eder.
Katkı Payı Talep Edebilmek İçin Hangi Şartlar Geçerlidir?
Katkı payı talep etmek için ortada resmi bir evliliğin bulunması gerekir. 01.01.2002 tarihinden sonra yasal mal rejiminin edinilmiş mallara katılma rejimi olması sebebiyle değer artış payı hükümleri uygulanırken bu tarihten önce eşler arasında yapılmış katkılar için katkı payı talep edilecektir.
Katkı payından söz edebilmek için eşlerden birinin diğer eşin malvarlığına katkıda bulunmuş olması ve bu katkının da ‘ aile hukuku’ çerçevesinde gerçekleşmesi şartı aranmaktadır. Bu alacak belirlenirken o malın tasfiye sırasındaki değeri esas alınır , bir değer kaybı yaşandıysa katkının başlangıçtaki değeri esas alınır .
Katkı payı talep edebilmek için bunların bağışlama kastı olmaksızın yapılmış olması gerekir.
Yapılmış olan katkı iş gücü şeklinde olabileceği gibi para ile de olabilir. Ancak katkıdan söz edebilmesi için katkının somut bir malvarlığına yönelik olarak yapılması gerekir.
Comentários