Gaiplik Kararı Nedir?
Gaip kelime anlamı olarak “nerede olduğu bilinmeyen, göz önünde olmayan” demektir. Gaiplik de esasen nerede olduğu bilinmeyen bu kimselerin haklarının ve borçlarının ne olacağına hukuk düzeni tarafından getirilmiş bir çözümdür.
Türk Medeni Kanunu 32. madde “Ölüm tehlikesi içinde kaybolan veya kendisinden uzun zamandan beri haber alınamayan bir kimsenin ölümü hakkında kuvvetli olasılık varsa, hakları bu ölüme bağlı olanların başvurusu üzerine mahkeme bu kişinin gaipliğine karar verebilir.” şeklinde gaiplik kararını düzenlemiştir. Kişilerin gaipliğine karar verilebilmesi için, iki durumdan birisi muhakkak mevcut olmalıdır.
İlk durum kişinin ölüm tehlikesi olan bir olay içinde bulunması ve kaybolmasıdır. Burada ölüm tehlikesinin kuvvetli olması gereklidir. Sıradan, basit tehlikeler yeterli değildir. İkinci durumda ise kişinin herhangi bir olay içerisinde kaybolmasına gerek kalmaksızın, uzun zamandan beri kendisinden haber alınamaması gerekmektedir. İkinci ihtimalde kişiden sadece haber alınamaması yeterli değildir, bu haber alınamama durumunun aynı zamanda kişinin yaşayıp yaşamadığından kuşku duyulmasını gerektirecek bir hal teşkil etmesi gerekmektedir. Kanun nerede olduğu bilinmeyen bu kişilerin özellikle malvarlıkları açısından oluşturduğu tehlikeleri gözeterek gaiplik kararını düzenlemiştir.
Gaiplik Kararı Konusunda Uzman Afet Hukuku Avukatımız
Gaiplik Kararı ile ilgili sorularınızı Uzman Afet Hukuku Avukatımızla birebir görüşme yaparak sorabilirsiniz. Uzman Afet Hukuku Avukatımızla telefon görüşmesi oluşturmak için tıklayın.
Uzman Afet Hukuku Avukatımızla Gaiplik Kararı konusunu görüşmek için aşağıdaki bölümden Online Avukat Görüşme Randevusu oluşturabilirsiniz.
Kaybolan Kimsenin Ölümü Kuvvetli Şekilde Olası Kabul Edilmelidir
Her ölüm tehlikesi içinde kaybolan veya kendisinden haber alınamayan kimse için gaiplik kararı istenemez. Somut olaydaki şartlar, kaybolan kişinin ölümünü kuvvetli bir olasılık içinde göstermeli, kaybolanın hala hayatta olduğuna dair büyük kuşkular uyandırmalıdır. Ölümün kuvvetli bir olasılık içinde görülmesi şartı özellikle uzun zamandan beri kendisinden haber alınmayanlar açısından daha da önemlidir. Bir kişinin sadece bulunduğu yerin bilinmemesi gaiplik kararı istenilmesi için yeterli değildir. Diğer taraftan haber alamama belirli sebeplerle açıklanabiliyor ve bu sebepler kaybolan kişinin ölmüş olabileceğini ihtimal dahilinde göstermiyorsa gaiplik kararı verilemez.
6 Şubat 2023 tarihli depremlerin ardından ulaşılamayan kişiler için bu örnek verilebilir. Bu süre bu kişiler için 6 Şubat 2024’de dolmuş oluyor. Enkaz altından çıkarıldıktan sonra bu kimse, kaybolduysa ve ölümü hakkında da kuvvetli olasılık varsa hakkında gaipliğine karar verilmesi için mahkemeye başvuru yapılabilmektedir.
Gaiplik Süre Sınırı Nedir?
Ölüm tehlikesi içinde kaybolma halinde gaiplik kararı istenebilmesi için tehlike anından itibaren 1 yıl geçmiş olmalıdır.
Uzun zamandan beri haber alınamama halinde, gaiplik kararı istenilebilmesi için son haberin üzerinden 5 yıl geçmiş olmalıdır. Son haber, kaybolanın kesin olarak sağ olduğunu belirten haberdir. Bu haber kaybolan kişinin kendisi tarafından gönderilmişse, gönderme tarihinden itibaren süre hesaplanır.
Gaiplik Kararı İçin Yetkili Ve Görevli Mahkeme Hangisidir?
Yetkili mahkeme, kişinin Türkiye'deki son yerleşim yeri; eğer Türkiye'de hiç yerleşmemişse nüfus sicilinde kayıtlı olduğu yer; böyle bir kayıt da yoksa annesinin veya babasının kayıtlı bulunduğu yer mahkemesidir. Görevli mahkeme ise Sulh Hukuk Mahkemesidir.
Gaiplik Kararı İçin Başvuruyu Kimler Yapabilir?
Gaiplik kararını, kanuni mirasçılar, atanmış mirasçılar veya vasiyet alacaklılarının başvurusu üzerine mahkeme tarafından kişinin Gaipliğine karar verilebilir. İstisnai olarak (Gaibin mirasçısı yoksa) Hazine’de gaiplik davası açabilir.
Gaipliğin Hukuki Sonuçları Nelerdir?
İlândan sonuç alınamazsa, mahkeme gaipliğe karar verir ve ölüme bağlı haklar, aynen gaibin ölümü ispatlanmış gibi kullanılır. Gaiplik kararı ölüm tehlikesinin gerçekleştiği veya son haberin alındığı günden başlayarak hüküm doğurur. Yani gaiplik kararı, geçmişe etkili olarak sonuç doğurmaktadır.
Comments