E-SPOR NEDİR?
Elektronik spor kelimesinin kısaltılmış hali olan espor (e-spor), online oyunlar aracılığıyla birden çok kişinin katılımıyla gerçekleştirilen bir spor alanıdır. Sistem, online yani internet üzerinden işlediği için ülkesel sınırlar bu alanda aşılmakta ve dünyanın her yerinden katılımcılılarla bu spor gerçekleştirilebilmektedir. 21. Yüzyılda bilgisayar ve oyun teknolojisinin gelişmesiyle birlikte ortaya çıkan bu alan, henüz devletler tarafından düzenlenen bir spor organizasyonu olmasa da özel şirketler tarafından oldukça ileriye bir seviyeye taşınmıştır. Ancak devletlerin henüz düzenlemediği bu alanda, içerisinde barındırdığı unsurlar nedeniyle çeşitli hukuki sorular ortaya çıkmaktadır. Bu yeni spor alanının ana unsurları; espor oyuncusu, espor kulübü ve imtiyaz sahibi-publisher’dir. Bu unsurları tanımladıktan sonra hukuki değerlendirmeler yapmak daha kolay olacaktır.
E-SPOR OYUNCUSU KİMDİR?
Yukarıda ifade dildiği üzere espor henüz devletler tarafından tam olarak tanınmış ve düzenlenmiş bir spor alanı değildir. Bu nedenle sporun ana unsuru olan espor oyuncuları da lisanslı sporcu statüsünde olmamaktadır. Bu noktada lisanslı veya lisanssız olarak, belirli bir video oyununda online olarak bir performans sergilen ve espor karşılaşmalarında yer alan kişi espor oyuncusu olarak tanımlanmaktadır.
E-SPOR KULÜBÜ NEDİR?
Her ne kadar devlet bazında bir düzenleme olmasa da özel şirketler belirli bir süredir espor alanında birçok organizasyonlar düzenlemekte toplu espor turnuvaları gerçekleştirmektedir. Bu organizasyonlar; dünyanın çeşitli yerlerinde farklı milletlerden insanların bir araya geldiği, günler süren ve içerisinde birçok aktiviteyi barındıran sosyal organizasyonlardır. Dünyanın her yerinden internet üzerinden, twitch gibi streaming platformlar aracılığıyla, izlenebilen espor turnuvaları birçok şirket içinde kendi adını duyurma imkânı sağlayan reklam alanları yaratmaktadır.
Espor turnuvalarının ciddiyete taşındığı ve sürekli olarak gelişmesini sağlayan reklam sektörü, espor kulüplerinin oluşmasına ve espor oyuncularının bu kulüplere katılmasına neden olmuştur. Bu yönüyle espor kulübü, online video oyuncularını bir araya getirerek bünyesine katan ve turnuvalara katılmaları için takım kurarak aracılık eden şirketler ve spor kulüpleri olarak tanımlanabilir.
İMTİYAZ SAHİBİ – PUBLİSHER KİME DENİR?
Esporun gerçekleştirildiği dijital video oyunun sahibi, publisher yani imtiyaz sahibi olarak adlandırılmaktadır. Diğer spor dallarında oyunun sahibi gibi bir kavram mevcut değildir. Ancak espor alanında, online video oyunun üreticisi, bu alanın esas düzenleyicisi konumundadır. Diğer spor alanlarında mevcut olan federasyon kavramı espor alanında şu an için kendisini oyun sahibi-publisher olarak göstermektedir. Bu durum ise espor kurallarının, oyunun kurallarının imtiyaz sahibinin elinde olmasına ve onun tarafından düzenlenmesine imkân vermektedir.
E-SPOR SÖZLEŞMESİ NEDİR?
Şu an için espor alanında devletler arası bir görüş birliği bulunmadığından espor organizasyonları özel şirketler bünyesinde gerçekleştirilmekte ve düzenlenmektedir. Yine bu düzenlemelerin içerisine espor gelirleri de dahil olmaktadır. Espor gelirlerinin ise çoğunluk payı, reklam ve yayın (streaming) gelirlerinden oluşmaktadır. Organizasyon içerisinde gerçekleştirilen her türlü reklam faaliyetleri sonucu milyar dolarları bulan bir gelir havuzu oluşmaktadır. Bu gelir havuzundan yukarıda bahsi geçen esporun ana aktörleri olan oyuncu ve kulüpler payına düşen geliri elde etmektedir.
Reklam gelir dağılımının, esporun en önemli unsuru olan espor oyuncusuna ulaşması ise hukuki anlamda sözleşmesel ilişkileri ortaya çıkartmaktadır. Bu sözleşmesel ilişki genel olarak espor oyuncusu ve espor kulübü arasında gerçekleştirilmektedir. Futbol oyuncusunun futbol kulübüyle yapmış olduğu anlaşmanın benzeri olan bu sözleşmelerde oyuncu, kulüp bünyesinde espor faaliyeti gerçekleştirmeyi taahhüt etmekte; kulüp ise bu faaliyet karşılığında oyuncuya belirli bir ücret ödemeyi üstlenmektedir. Konusunun espor hizmeti olan ve karşılıklı borçların bulunduğu bu sözleşme tipine espor sözleşmesi denilmektedir. Adeta bir işçi-işveren pozisyonuna sahip olan oyuncu ve kulübün karşılıklı olarak imzalamış olduğu sözleşme, vasıf itibariyle hizmet sözleşmesi niteliğindedir.
Espor Sözleşmesi Ücret Kavramı – Garanti Ücret, Performans Primi ve Başarı Primi
Espor oyuncusunun alacağı ücret ise bu kurulan sözleşmenin esaslı unsurudur. Ücret tek bir şekilde belirli periyotlarda ödenen para olarak belirlenebileceği gibi, farklı ücretlendirme şekilleri de belirlenebilir. Genellikle temel garanti ücret, performans primi ve turnuvalarda yakalanan başarıya bağlı olarak ödenecek olan başarı primi (turnuva bonusu) şeklinde ücret tipleri mevcuttur.
Garanti ücretten kasıt, iş sözleşmelerinde maaş olarak adlandırılan, belirli bir periyodu ve sabitliği olan ücret tipidir. Espor oyuncusunu bünyesine katan ve bu tip bir ücretlendirme şeklini sözleşme kapsamında belirleyen kulüp, her ne olursa olsun bu ücreti esporcuya ödemek zorundadır.
Garanti ücretin bir şarta bağlanması mümkündür. Bu duruma örnek vermek gerekirse, belirli bir turnuvada performans sergilemiş olmak veya eksiksiz tüm espor turnuvalarına katılmak veya turnuva içerisindeki tüm aşamaları tamamlamak gibi bir şarta bağlı olarak ücret ödenmesi kararlaştırılabilir. Yine taraflar sözleşme içerine cezai şart koyarak, taraflardan birinin borcunu eksik yerine getirmesi (oyuna mazeretsiz çıkmama, ücretin geç ödenmesi vs) halinde belirli bir tazminatın ödenmesini veya sözleşmenin haklı olarak feshedilmesini kararlaştırabilirler.
Performans primi ve başarı primi ise garanti ücretten farklı olarak daha özel düzenlemelere ihtiyaç duyan ücret tipleridir. Bu nedenle eğer espor sözleşmesinde performans primi ve başarı primi bulunacaksa bu ücretlerin ne şartlarda (tur atlama, derece elde etme, oyun kazanma vs), ne zaman sürecinde ve ne şekilde ödeneceğine ilişkin düzenlemelerin mutlaka detaylı olarak düzenlenmesi gerekir. Halihazırda ülkemizde espor alanını doğrudan düzenleyen bir kanun olmadığı için yukarıda bahsedilen genel sözleşme kuralları dikkate alınarak tarafların haklarını profesyonel hukuki hizmet alarak koruması gerekmektedir.
Detaylı bilgi almak için, online avukat danışma hizmeti kapsamında yazının sahibi uzman avukatımıza aşağıda bulunan buton aracılığıyla sorunuzu sorabilirsiniz.
Comments