Aile Hukuku - Baba Ölmeden Mirasını İstediği Evladına Verebilir mi?
Günlük hayatta en sık karşılaşılan hukuki sorunlardan biri miras paylaşımı konusudur. Türk hukuk sistemimizde miras paylaşımı belirli kurallara bağlı bağlanmıştır. Buna göre mirastan hak sahibi olabilmek için yasal mirasçı veya iradi mirasçı olmak gerekmektedir. Baba ölmeden mirasını istediği evladına verebilir mi sorusu ise miras bırakanın iradesi ve kanuni sınırlamalara göre şekillenmektedir. Yazımızın devamında babanın sağlığında miras paylaşımı hakkında detaylı bilgiye ulaşabilirsiniz.
Baba Malını İstediği Çocuğuna Verebilir mi?
Miras bırakan, ileride miras konusu olan terekenin paylaşımı konusunda bir takım arzu ve istekler içerisinde olabilir. Bu arzu ve istekler kimi zaman söz konusu terekenin yalnızca istediği çocuğuna verilmesi şeklinde olabilmektedir. Miras bırakan henüz sağlığında iken doğrudan sağlar arası hukuki işlemler yaparak mal varlığında bulunan değerleri istediği çocuğuna verebilmektedir. Örneğin iki kızı ve bir oğlu olan miras bırakan sahip olduğu dört daireden birini henüz sağ iken oğluna bağışlayabilmekte veya cüzi bir miktar ile satabilmektedir.
Miras bırakanın ölümünden sonra hüküm doğuracak şekilde mirasını düzenlemesi ise ölüme bağlı tasarruf işlemleri ile gerçekleşebilmektedir. Bu durumda işlemlerin niteliği gereği, yapılan tasarruflar miras bırakanın ölümünden sonra hüküm ifade etmektedir. Bu tasarruflardan kasıt ise şekli anlamda ölüme bağlı tasarruf olan vasiyetname, miras sözleşmesi olabileceği gibi maddi anlamda ölüme bağlı tasarruf türlerinden olan mirasçı atama, mirastan çıkarma gibi hukuki işlemlerdir.
Gerek sağlar arası hukuki işlemler ile gerekse de ölüme bağlı tasarruflar ile baba malını istediği çocuğuna verebilmektedir. Ancak ortaya çıkan mirasçılar arasındaki adaletsiz paylaşımdan dolayı, hak kaybına uğrayan diğer mirasçılar kanunen belirlenen miras paylarını dava yoluyla geri alabilme hakkına sahiptir.
Baba Mirasını Tek Çocuğuna Bırakabilir mi?
Hukuk sistemimizde bazı mirasçıların miras payları yasada belirlenen oranlar ölçüsünde korunmuştur. Miras payı korunan mirasçılar tüm yasal mirasçılar olmayıp yalnızca miras bırakanın çok yakını olarak sayılan sınırlı kişilerdir. Bu kişilerin miras bırakanın özgür iradesine rağmen korunan miras paylarına saklı pay ismi verilmektedir. Buna göre miras bırakanın terekesi üzerindeki saklı pay mirasçıları, sahip oldukları saklı payı ölçüsünde söz sahibi olup saklı pay haklarının ihlali hukuken mümkün değildir. Medeni kanundan düzenleme alanı bulan saklı pay mirasçılık kurumu sayesinde miras bırakanın serbestçe tasarruf etme hakkı bir nebze sınırlandırılmıştır. Saklı pay dışında kalan miras payında ise miras bırakanın dilediği gibi tasarrufta bulunması mümkündür. Saklı pay mirasçıları aşağıdaki gibi olup bu kişilerin saklı payını ihlal etmemek kaydıyla baba mirasını tek çocuğuna bırakabilir.
01.01.2002 tarihinden önce gerçekleşen ölümlerden dolayı kalan tereke paylaşımında saklı pay sahibi olan kişiler aşağıdaki gibidir:
Altsoy
Anne ve baba
Sağ kalan eş
Kardeşler
01.01.2002 tarihinden sonra gerçekleşen ölümlerden geriye kalan tereklerde saklı pay sahibi olanların içerisinde ise kardeşler yer almamaktadır. Belirtilen kişilerin saklı paylarını ihlal etmemek şartıyla babadan oğula sağlığına mal devri gerçekleştirilerek mirasın tek çocuğa bırakılması söz konusu olabilmektedir.
Yine miras hukukuna özgü hukuki işlemlerden olan mirasın reddi, mirasçılıktan çıkarma, mirastan mahrumiyet ve miras payının devri hallerinde diğer mirasçıların miras paylarından tamamıyla yoksun kalması durumu ortaya çıkabilir. Bu gibi durumların diğer çocuklar yönünden gerçekleşmesi halinde de baba mirasını tek çocuğa bırakabilmektedir.
Baba Ölmeden Miras Paylaşımı
İleride miras paylaşımında sıkıntı yaşanmaması adına baba henüz sağlığında iken miras paylaşımını sağlayabilmektedir. Miras paylaşımı, babadan oğula sağlığında mal devri olacak şekilde çeşitli hukuki işlemlerle ortaya çıkabilmektedir. Baba ölmeden önce sahip olduğu mal varlıklarını oğluna hibe edebilmekte veya belirli bir miktar karşılığında satabilmektedir.
Babanın ölmeden önce miras paylaşımını sağlamasının bir diğer yöntemi de miras sözleşmesi hazırlamasıdır. Miras sözleşmesi sayesinde terekede yer alan mal varlığının ne şekilde paylaşılacağı somutlaşmaktadır.
Bir diğer miras paylaşımı yöntemi ise bir takım mirasçılar ile babanın mirastan feragat sözleşmesi yapmasıdır. Bu durumda feragat sözleşmesi yapan mirasçılar ileride ortaya çıkacak terekeden hak talep etmeyi gözden çıkarmaktadırlar.
Babanın sağlığında yaptığı tüm bu miras paylaşımları geçerliliklerini korusa da diğer mirasçıların saklı paylarının ihlal edilmesi durumunda tenkis davası gündeme gelebilmektedir. Saklı payı ihlal edilenler babanın sağlığında yaptığı mal paylaşımından paylarına düşeni almak için tenkis davası açabilmektedir.
Babanın Ölmeden Önce Mal Kaçırması
Baba ölmeden mirasını istediği evladına verebilir mi sorusunun cevabını çeşitli ihtimaller dâhilinde evet yanıtını vermekteyiz. Özellikle miras bırakanın henüz hayattayken sahip olduğu mal varlığını tek bir çocuğuna bırakıp diğer çocuklardan mal kaçırmak istemesi miras bırakanın iradesinden farklı sonuçlar ortaya çıkmasına neden olmaktadır. Miras bırakan her ne kadar mal varlığını tek bir çocuğuna vermek istese de bu durum diğer mirasçıların paylarını azaltabilmektedir. Miras bırakan baba, sağlığında iken sahip olduğu mal varlığının bir kısmına veya hepsine tek bir çocuğuna satış adı altında devretmesi terekenin azalmasına neden olacak, böylelikle diğer mirasçılara düşecek miras payı da azalacaktır. Bir nevi mirastan mal kaçırma olarak adlandırılan muris muvazaası olarak nitelendirilen bu durum hakkaniyete aykırı olduğundan miras hakkı ihlal edilenlerin dava açması mümkündür. Tasarrufun iptali şeklinde görülen bu dava sayesinde miras bırakanın ölmeden önce mal kaçırmak amacıyla yaptığı görünüşteki satış sözleşmesinin iptal edilmesi gündeme gelmektedir. Miras kaçırma amacıyla hareket edildiğinin ispat edilmesi durumunda satış işlemleri iptal edilerek mirastan kaçırılması planlanan mal varlıkları terekeye dâhil edilmektedir. Böylelikle mirasçılar mal kaçırmanın önüne geçebilmekte ve miras hukukundan doğan mirasçılık haklarını koruyabilmektedir.
Baba Ölü Anne Sağ İken Miras Paylaşımı
Anne, yani miras bırakanın eşi miras bırakanın mirasçıları arasında yer almaktadır. Her ne kadar eş, hukuk sitemizde kabul edilen zümre sistemi gereğince zümre mirasçısı değilse de zümre ile birlikte mirasçı sayılmaktadır.
Annenin, yani miras bırakana göre eşin mirasçılığı hangi zümre ile mirasçı olduğuna göre göre değişiklik göstermektedir.
Eğer anne (miras bırakana göre eş) birinci zümre ile yani miras bırakanın altsoyu ile mirasçı olursa, terekenin dörtte birinde pay sahibi olmaktadır.
Eğer anne (miras bırakana göre eş) ikinci zümre ile birlikte yani miras bırakanın ana ve babası ile onların altsoyları ile mirasçı olursa terekenin yarısı üzerinde pay sahibi olmaktadır
Eğer anne (miras bırakana göre eş) üçüncü zümre başları ve onların çocuklarıyla birlikte yani miras bırakanın büyük ana ve babaları ile onların altsoylarıyla mirasçı olursa terekenin üçte biri üzerinde pay sahibi olmaktadır.
Birinci ve ikinci zümrede mirasçı bulunmaması ve yine üçüncü zümrede de zümre başıyla onların çocuklarının bulunmaması durumunda tek başına mirasçı olmaktadır.
Baba Ölünce Miras Anneye mi Kalır?
Baba ölünce babadan kalan miras paylaşımı nasıl gerçekleşeceği Türk Medeni Kanunu’nda düzenlenmiştir. Babanın ölümünden sonra anneye yani miras bırakanın eşine düşecek miras payı geriye kalan mirasçıların kaçıncı zümreye dâhil olduğuna göre değişkenlik göstermektedir. Yukarıda belirtmiş olduğumuz mirasçılık durumu ihtimallerine göre eşe düşen miras payı belirlenmektedir.
Comments