Araç Değer Kaybında 2022 Yılı İtibariyle Yargıtay’ın Görüşü Nedir?
- Av. Sefa
- 21 Eki 2022
- 3 dakikada okunur
Güncelleme tarihi: 27 Eki 2022
1. Kaza Geliyorum Demez
Trafik kazaları ülkemizde bitmeyen bir sorun. İstatistiklere göre Türkiye'de her gün ortalama 3 bin 368 trafik kazası yaşanıyor, 18 kişi ölüyor, 841 kişi ise yaralanıyor. Trafik kurallarını uyumun arttırılması ile bu kazaların önüne geçmek mümkün. Trafik kazalarının yaşanmadığı bir Türkiye hepimizin dileği. Kaza geliyorum demez, trafik kurallarına uymak önemli.
2. Araç Değer Kaybında Anayasa Mahkemesi Kararının Etkisi
Mal canın yongasıdır demişler. Trafik kazalarının bir diğer etkisi de maddi hasar olarak gerçekleşiyor. En çok sorun yaşanan konulardan birisi de araç değer kaybı. Araç değer kaybı, değer kaybı zararı, aracın olay tarihindeki hasar değeriyle hasarı giderildikten sonra (tamir edilmiş hali ile) edeceği değer arasındaki fark olarak tanımlanıyor. Nitekim Yargıtay’ın tanımı da bu şekilde.
Anayasa Mahkemesi kararı öncesinde, 2918 Sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 90’ıncı maddesine göre araç değer kaybı, genel şartname öngörülen usul ve yöntemler uyarınca yapılmaktaydı. Bu genel şartname Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından çıkarılmaktaydı. AYM, 2019/40 ve K. 2022/40 sayılı ve 17.07.2020 tarihli kararı ile Trafik Kanunu’nun 90. maddesinde yer alan “… ve bu kanun çerçevesinde hazırlanan genel şartlarda…” ibaresini iptal etti. Böylelikle, Anayasa Mahkemesi kararı, araç değer kaybında doğrudan etkili oldu. Karar öncesinde hesaplamada kullanılan genel şartlar yerine Anayasa Mahkemesi kararı sonrasında Türk Borçlar Kanunu hükümlerine göre hesaplama yapılacak.
3. Araç Değer Kaybında AYM Kararı Sonrası Yargıtay’ın Görüşü
Yukarıda belirttiğimiz gibi AYM kararı öncesinde, hesaplamada Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartları esas alınıyordu. AYM kararı sonrası Türk Borçlar Kanunu hükümleri esas alınacak. Peki araç değer kaybında 2022 yılı itibariyle Yargıtay’ın görüşü nedir?
Yargıtay, AYM’nin 2019/40 ve K. 2022/40 sayılı kararının derdest davaya uygulanması gerektiğine karar verdi. Kararda, AYM’nin iptal kararı sonucu oluşan durumun maddi anlamda kesinleşmemiş davaya uygulanması gerektiği belirtildi.
Yargıtay’ın kanun yararına bozma kararındaki en temel gerekçe, yerel mahkemenin karar tarihi gözetildiğinde Anayasa Mahkemesi'nin iptal kararı nedeniyle zarar ve zarar kapsamının KTK'nın ve TBK'nın haksız fiile ilişkin hükümlerine ve Yargıtay uygulamalarına göre belirlenmesi zorunluluğudur. Zira uygulanması gereken bir kanun hükmünün, hüküm kesinleşmeden önce Anayasa Mahkemesi'nce iptaline karar verilirse, usuli kazanılmış hakka göre değil, Anayasa Mahkemesinin iptal kararından sonra oluşan yeni duruma göre karar verilebilecektir.
Yargıtay uygulamasına göre değer kaybı, aracın trafik kazası sonucu hasarlanıp onarılmasından sonraki değeri ile hiç hasarlanmamış haldeki değeri arasındaki farka ilişkin olup araçtaki değer kaybı belirlenirken aracın markası, yaşı, modeli ve hasar gördüğü kısımları dikkate alınarak aracın kaza tarihinden önceki 2.el satış değerinin tespiti ile aracın tamir edildikten sonra ikinci el satış değerinin tespiti ve arasındaki fark göz önüne almaktadır.
Sonuç olarak Yargıtay, AYM'nin iptal kararı sonrasında verilen 06.10.2020 tarihli kararda bilirkişi raporunda Yargıtay uygulamasına göre hesaplama yapan seçenek yerine, genel şartlara göre hesaplama yapan seçeneğin hükme esas alınmasını doğru bulmayıp kararın kanun yararına bozulmasına karar vermiştir.
Yargıtay kararında özetle, trafik kazasından kaynaklanan değer kaybının 2198 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun ve 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun haksız fiile ilişkin hükümlerine ve Yargıtay uygulamalarına göre belirlenmesi gerektiği yönünde bir karar verdi. Bu nedenle değer kaybı tazminatı hesaplanırken aracın, piyasa değeri, kullanılmışlık düzeyi, hasara uğrayan par- çaları ile hasar tutarı dikkate alınacak.
4. Sonuç
Yargıtay 25.03.2022 tarih, 2021/21252 E. ve 2022/5913 sayılı kararı ile AYM’nin iptal kararını dikkate almayan ilk derece mahkemesi kararını kanun yararına bozdu. Özetle, Yargıtay’ın 2022 yılındaki kararı ile görüşü, dava tarihi ve AYM’nin iptal kararı dikkate alınarak karar verilmesi gerektiği şeklindedir. Karara Resmi Gazete’nin internet sitesinden ulaşmak mümkün.
Ayrıca daha önce yayınladığımız "Araç Değer Kaybı Nedir? Hangi Durumlarda Talep Edilir?" başlıklı yazımızdan da konu ile ilgili bilgi alabilirsiniz.
Sigorta Hukuku hakkında farklı konularda içerikleri incelemek ve Sigorta Hukuku Avukatı ile online görüşme ayarlamak için aşağıdaki linke tıklayabilirsiniz.
Comments